در دل دشت‌های سوزان یزد، قناتی قد علم کرده که نه‌تنها جان‌بخش روستاها و زمین‌های اطراف است، بلکه با ۷۰۰ سال قدمت، سند زنده‌ای از نبوغ ایرانیان در مدیریت منابع آبی به شمار می‌رود: قنات حسن‌آباد مشیر.
میراثی زنده در مهریز یزد
در فاصله کوتاهی از شهر تاریخی یزد و در مسیر روستای زیبای حسن‌آباد مشیر، یکی از شاهکارهای معماری آبی ایران جاری‌ست. قناتی که از دل ارتفاعات شیرکوه سرچشمه می‌گیرد و با گذر از زمین‌های روستاهایی چون ده‌نو و مریم‌آباد، حیات را به بیش از ده روستای منطقه هدیه داده است.
داستانی از خاک، آب و ایمان
روایتی محلی از آغاز این قنات حکایت از اراده مردی دارد که در پی احیای منطقه بود. او با نذری ساده اما پرمعنا، با دستان مقنی‌اش به آب رسید و سنگ‌بنای یکی از ارزشمندترین قنات‌های ایران را گذاشت. امروزه هنوز یک‌پنجم آب این قنات، طبق همان نذر، سهم سادات منطقه است و در محل «تقسیمگاه» به صورت منظم جدا می‌شود.
چرا قنات حسن‌آباد مشیر مهم است؟
- قدمت تاریخی: با ریشه در قرن هشتم هجری، یکی از کهن‌ترین قنات‌های ثبت‌شده ایران است.
- جریان دائمی: در فصل بهار تا ۲۰۰ لیتر در ثانیه آب جاری دارد و حتی در تابستان هم ۱۱۰ لیتر تأمین می‌کند.
- ساختار منحصربه‌فرد: با پنج شاخه فرعی و ساختاری از خشت و گل، قنات عمقی کم دارد اما استحکامی مثال‌زدنی دارد.
- جایگاه جهانی: در سال ۲۰۱۶ به ثبت میراث جهانی یونسکو رسید و پیش‌تر نیز در فهرست ملی ایران قرار گرفته بود.
راهی به دل آبراهه‌ها
برای رسیدن به این قنات، باید خودتان را به یزد برسانید و از آنجا راهی مهریز شوید. روستای حسن‌آباد مشیر در نزدیکی چشمه غربالبیز قرار دارد و با ماشین طی مسیر کمتر از یک ساعت از یزد در دسترس است. اگر از تهران حرکت کنید، حدود ۷ ساعت زمان می‌برد تا به این شاهکار برسید.
بهترین زمان برای بازدید
اگر به شلوغی و فضای پرانرژی علاقه‌مندید، بهار (به‌ویژه فروردین) زمان مناسبی‌ست. اما اگر آرامش طبیعت را ترجیح می‌دهید، اواخر تابستان و فصل پاییز فضای دل‌چسب‌تری را برای بازدید فراهم می‌کند.
تجربه‌ای سنتی با طعمی روستایی
قنات در منطقه‌ای روستایی قرار دارد. گرچه رستوران بزرگی در اطراف نیست، اما چند چایخانه و بوفه محلی با خوراکی‌های دلچسب منتظر مهمانان هستند. اقامتگاه‌های بوم‌گردی، خانه‌های سنتی و گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه نیز برای اقامت فراهم است.
