مقدمه: فراتر از کولوسئوم و پاستا
ایتالیا، مهد تمدن، هنر و غذا، مقصدیست که در هر فصل، با آغوشی باز و رویدادهای پرشور، از گردشگران استقبال میکند. در حالی که بناهای باستانی و مناظر طبیعی این کشور بر کسی پوشیده نیست، قلب تپندهی فرهنگ ایتالیا را باید در جشنها و فستیوالهای پرشمارش جستجو کرد؛ رویدادهایی که نه تنها بازتابی از تاریخ غنی و باورهای دیرینهاند، بلکه فرصتی منحصر به فرد برای درک روحیه، شور زندگی و “عشق به هنر” (La Passione) مردم این سرزمین فراهم میآورند.
اگر برنامهریزی سفرتان را با تقویم این فستیوالهای جذاب هماهنگ کنید، بیشک تجربهای فراتر از یک تعطیلات ساده خواهید داشت؛ تجربهای که شما را به تماشای صحنههایی زنده، رنگارنگ و گاهی اوقات شگفتانگیز دعوت میکند.

از بالماسکه ونیز تا نبرد پرتقال: فستیوالهایی با طعم تاریخ و سنت
فستیوالهای ایتالیا اغلب ریشه در وقایع تاریخی، اساطیر محلی یا مراسم مذهبی دارند و همین امر ماهیت آنها را عمیقتر و تماشاییتر میسازد. در ادامه، نگاهی متفاوت به برخی از برجستهترین و شورانگیزترین جشنهای ایتالیا میاندازیم:
۱. کارناوال ونیز: رقص ماسکها و اسرار
- زمان: معمولاً از اواخر ژانویه تا اواسط فوریه (پیش از ایام روزهداری مسیحیان).
- مکان: شهر ونیز.
- دیدگاه متفاوت: کارناوال ونیز، فراتر از یک بالماسکه ساده، یک تجربهی غوطهوری در تاریخ اشرافیت است. در طول دو هفته، شهر شناور ونیز به یک صحنهی عظیم تئاتر تبدیل میشود که در آن، ماسکها (Masks) و لباسهای قرون وسطایی و باروک، هویت و طبقه اجتماعی را پنهان کرده و فضایی مرموز و دلفریب ایجاد میکنند. در حالی که حضور در مهمانیهای مجلل هزینهبر است، تماشای رژهی قایقهای نورانی در کانالها و اجرای هنرمندان خیابانی رایگان بوده و شما را به قلب یک افسانهی قرن دوازدهمی میبرد. این فستیوال، فرصتیست برای گریز از واقعیت و تبدیل شدن به شخصیتی دیگر در میان کوچه پس کوچههای آبی ونیز.

۲. نبرد پرتقال (Battle of the Oranges): شورش با طعم مرکبات
- زمان: در روزهای منتهی به سهشنبهی چاق (یک روز پیش از شروع ایام روزهداری).
- مکان: ایوریا (Ivrea)، در نزدیکی تورین.
- دیدگاه متفاوت: این فستیوال چیزی بیش از یک “نبرد غذایی” است؛ در واقع، بازنمایی نمادین یک شورش قرن دوازدهمی علیه ستم فئودالی محسوب میشود. شرکتکنندگان، که به ۹ تیم سازماندهی شدهاند، پرتاب پرتقال را به مثابه تیراندازی و سنگپرانی در آن شورش تاریخی بازآفرینی میکنند. دیدن این حجم از شور و هیجان و انرژی، در حالی که تماشاچیان نیز اغلب با پرتاب پرتقالهای خودی و غریبه روبرو میشوند، تجربهای کمیاب است. این سنت، نمادی از ایستادگی مردم محلی و ارزش آزادی است.

جشنهایی از جنس فرهنگ محلی و باورها
در کنار کارناوالهای مشهور، فستیوالهایی با رنگ و بوی کاملاً محلی، شما را به لایههای پنهان فرهنگ ایتالیا میبرند:
الف) مراسم مذهبی باستانی و شور محلی
- انفجار ارابه (Scoppio del Carro) در فلورانس: هر ساله در یکشنبهی عید پاک، مردم فلورانس شاهد مراسمی چندصد ساله هستند که در آن یک ارابه تزئینشدهی باستانی، به وسیلهی کبوترهای شبیهسازی شدهی آتشزا (از طریق یک سیم) روشن شده و آتشبازی عظیمی به پا میکند. این سنت، نماد صلح و برکت برای محصولات کشاورزی سال جدید است و ریشه در بازگشت صلیبیون از جنگهای مقدس دارد.

- اجتماع مارگیرها (Festa dei Serpari) در کوکولو: این فستیوال عجیب و منحصر به فرد در ماه مه، به افتخار سنت دومینیک برگزار میشود. مارگیرهای محلی، مارها را (که خطرناک نیستند) جمعآوری کرده و بر روی مجسمهی قدیس میگذارند تا در شهر گردانده شود. این مراسم، تلفیقی از سنتهای پاگانی (نشانههای محافظت در برابر بیماری) و مذهب مسیحیت است که بر اهمیت حفاظت از انسان در برابر شرور تأکید دارد.

ب) نبردهای ورزشی و نمایشی
- کالچو استوریکو (Calcio Storico) در فلورانس: این بازی، که به معنای واقعی کلمه “فوتبال تاریخی” است، یکی از خشنترین و ابتداییترین ورزشهای گروهی در جهان محسوب میشود. در ماه ژوئن، چهار تیم از محلههای فلورانس در میدان سانتا کروچه به رقابت میپردازند. این تورنمنت، که قوانین آن به قرن شانزدهم بازمیگردد، ترکیبی از فوتبال، راگبی و کشتی است و نمایش خیرهکنندهای از قدرت، اراده و غرور محلیست.

- پالیو (Palio) در سینا: یکی از مشهورترین و هیجانانگیزترین مسابقات اسبدوانی در جهان است که در ماه جولای و اوت برگزار میشود. ۱۰ منطقه (Contrade) از شهر سینا با اسبهای خود به رقابت میپردازند. این مسابقه فقط چند دقیقه طول میکشد، اما شور و هیجان و وفاداری مردم به منطقهی خود، شب قبل از مسابقه با ضیافتهای شام عظیم، به اوج خود میرسد.

رنگ و موسیقی: جشنهای هنری و مدرن
در کنار سنتهای کهن، ایتالیا میزبان رویدادهای هنری مدرن در سطح جهانی است:
- فستیوال اپرا در ورونا: آمفیتئاتر باستانی ورونا، هر تابستان (اواخر ژوئن تا اوایل سپتامبر)، تبدیل به یکی از باشکوهترین صحنههای اپرای روباز جهان میشود. تماشای اجراهای کلاسیک مانند “آیدا” در میان دیوارهای سنگی که قدمتشان به دوران روم باستان میرسد، تجربهای صوتی و بصری بینظیر است.

- فستیوال جاز در پروجا (Umbria Jazz): در تابستان، شهر پروجا برای ده روز میزبان یکی از معتبرترین فستیوالهای جاز بینالمللی است. از کنسرتهای رایگان خیابانی تا اجراهای بزرگان جاز و پاپ در سالنهای تاریخی، این فستیوال نشان میدهد که روح هنر در رگهای ایتالیا همچنان جاریست.

نکته پایانی برای سفر: گنجاندن این فستیوالها در برنامه سفرتان، به شما اجازه میدهد که نه تنها بهعنوان یک توریست، بلکه بهعنوان یک ناظر فعال، با فرهنگ غنی و متنوع ایتالیا ارتباط برقرار کنید و خاطراتی متفاوت و پرشور رقم بزنید.